Corona Sonrası Ve Sencer Hoca
Kaliteli analizler yapıldı mi kanımız kaynıyor!..
Sosyolog Sencer Ayata, küresel corona salgını sonrası oluşacak ekonomik zorluklardan hareketle orta sınıfın yoksullaşacağından, gelir ve statü kaybedeceğinden bahsediyor. Bu sınıf eğitimli oldukları için arayışa geçecek, toplumsal değişimler beklenebilir, diyor. Sosyalistler ve diktatörler bu sayede öne geçecek fırsat bulacak, başka seçenek gözükmüyor, diyor mealen. (T24)
Hoca, orta sınıfı ‘küçük orta işletme sahipleri, profesyoneller, memurlar’ olarak nitelemiş. (Yardımcı faktör olarak nüfusun yüzde 90’lara varan kısmının kentli olduğunu da biz ekleyelim.) Bizde hemen her meselenin referansı Batı merkezli olduğu için Batı ürünü sosyoloji yasaları şablonuyla, Batılı toplum analizi yapar gibi dümdüz gitmiş hoca.
Haklı olduğu tarafları reddetmek cehalet olur zira yorumlarında oldukça isabetli yerler var. İstifade de edilir. Meraklısına diyelim..
Gelelim bizim ne dediğimize:
Orta sınıf denen toplumsal katman geleneksel toplumda olmayan, modern değişim dönüşüm neticesinde oluşan endüstriyel toplumun icadı yahut, bu toplumsal yapının bizatihi icatçıları olan bi sınıftır. Bunların sosyo-politik ve iktisadi kökenleri bankacı, borsacı, tüccar, imalatçı, kent emlakçisi, aristokrasi dışında ortaya yeni çıkan subaylar, paralı askerler, kent belediyeleri meclis üyeleri, bürokrasinin öncülleri vs’e dayanır.
Mesleklere dikkat ediniz. Cumhuriyet ve demokratik siyasal rejimlerin ve dahi kapitalist ekonomik sistemin bu sınıfa dayanarak kurulup geliştiğini de bi kenara not ediniz. Türedi olan bu sınıfın bir “değer taşıyıcısı olmadığını” da aklınızda tutunuz..
Sencer Hoca geçmişteki bu sosyolojik ilişkiye dayanarak corona sonrasında oluşacak ekonomik sıkıntıların bi toplumsal değişimi tetikleyeceğini bekliyor. Katılmamak mümkün mü? Batı Avrupa ve Amerika toplumları için söylüyorsa, itirazım yok. Orada ileri endüstri toplumu oluşmuş. Sınıflaşma ve sınıf bilinci var. Mücadele ve direniş kültürü ve tecrübesi de var. Tahminleri tutar hocanın. Bence de haklı. Çünkü geliyorum diyen felaket az buz değil.
Lakin genelde Doğu toplumları özelde bizim taraflar için aynı şeyi söylemek mümkün değil. Neden?..
Evvela 1: Doğuda veya bu taraflarda toplumsal değişim ve dönüşümler devlet eliyle yapılır. Devletlü büyükler yahut devlet sınıfı ne buyurursa diğerleri sızlansa da mızlansa da kabul eder. Diğerleri için patronaj değişimi değil elde edecekleri imkanlar önemlidir. Tarihsel tecrübe de bunu söylüyor.
Saniyen 2: Yine bu taraflarda toplumsal krizler, ayaklanmalar, siyasi talepler vs, iktidarların devlet sistemi dışına çıkarttığı zümreler, aşiretler, kabileler, kavimler ve gruplar tarafından başlatılır. Mağduriyetin sebebi budur. Bu sebeple bunların önderleri, ileri gelenleri vs devlet sistemi içine alındığında, onlarda taraftarlarına devlet imkan ve fırsatı sunduğunda, işler yoluna girer.
Bu kültür ve gelenek Çin’de, Hintte, İran’da, Japon’larda aynıdır; ve dahi Selçuklu’da, Osmanlı’da nasıl idiyse Cumhuriyette de aynıdır. Bizde Sağcısı da solcusu da ‘İslamcısı’ da bu bakımdan benzerdir. Birbirini üretmiştir. Bakmayın siz bunların arada ‘biz Anadolu bankasıyız’ demelerine! Her biri iktidar fırsatı bulmuştur, görüldü bunlar.
Kaldı ki bu taraflarda toplumsal yapı modern kategoriye uygun sınıflı bir temele de oturmaz. Çünkü modernizm buralarda icat edilmedi, ithal üründür.
Salisen 3: Yine bu taraflarda ‘icat edilen’ orta sınıf eyyamcıdır, müptezeldir, menfaatçidir, pragmatiktir. Yani bir değer taşıyıcısı değildir. Mütercim oldukları işin ideolojik de değiller. Dolayısıyla ve özetle değişimci devrimci ruh taşımaz..
Sencer Hoca klasik sol refleksle tahmin yapmış ama umarım aynı sol paradigma içinde “aydın ve ilerici” ‘asker-yüksek bürokrat-işini kaybedecek lümpen sermaye ve yoksullar’ eliyle (mecburen) olacak bu iş diye umutlanıyor değildir!. Hoca da bunu bilir ama içinde kalan kıpırtılar umuda dönüşmüşse ne diyelim!!